Beranda » ខេត្តសៀមរាប លំអិត- Siem Reap Province detail

ខេត្តសៀមរាប លំអិត- Siem Reap Province detail

ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយដែលមានទីតាំងនៅភាគខាងពាយ័ព្យនៃប្រទេស ក្បែរបឹងទន្លេសាប។ ទីរួមខេត្តរបស់ខេត្តនេះគឺ ក្រុងសៀមរាប។ ខេត្តសៀមរាបត្រូវបានដាក់ឈ្មោះបែបនេះដើម្បី រំលឹកដល់ជ័យជំនះនៅកងទ័ពខ្មែរលើកងទ័ពសៀមនៃរាជាណាចក្រអយុធ្យានៅសតវត្សទី១៧។ សព្វថ្ងៃខេត្តសៀមរាបត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងពិភពលោកថាជាខេត្តតាំងនៅនៃប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏ល្បីល្បាញ។ ខេត្តសៀមរាបស្ថិតនៅភាគពាយ័ព្យនៃប្រទេសកម្ពុជា។ ខេត្តនេះជាតំបន់ទេសចរណ៍ដ៍សំខាន់របស់ប្រទេសកម្ពុជា ដោយសារខេត្តនេះជាទីតាំងនៃ ប្រាសាទអង្គរវត្ត ដ៏ល្បីល្បាញនិង ប្រាសាទបុរាណដទៃទៀតជាច្រើន។ ថ្មីៗនេះ ក្រុងសៀមរាបកំពុងប្រែក្លាយរូបរាងជាក្រុងទំនើបតាមរយៈកំនើនសណ្ឋាគារ ភោជនីយដ្ឋាន ហាងលក់ទំនិញ ជាដើមដែលបំរើអោយវិស័យទេសចរណ៍។ ស្ថានភាពទូទៅ រមណីយដ្ឋានផ្សេងទៀតដែលនៅក្បែរក្រុងសៀមរាបមាន អង្គរធំ កសាងដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ប្រាសាទបន្ទាយស្រី ប្រាសាទតាព្រហ្ម និងប្រាសាទរាប់រយទៀត។ តំបន់អង្គរត្រូវបានរងការលុកលុយជាច្រើនដងពីពួកសៀម ហើយទីបំផុតរាជធានីអង្គរត្រូវបានបោះបង់នៅឆ្នាំ ១៤៣១។ គួររំលឹកផងដែរថា រាជធានីរបស់ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានពីប្តូរពីអង្គរទៅភ្នំពេញនៅឆ្នាំ ១៤៣២ រួចទៅលង្វែក និង ឧដុង្គ និងត្រលប់ទៅភ្នំពេញវិញនៅឆ្នាំ ១៨៦៦។ ប្រាសាទអង្គរវត្តត្រូវបានរកឃើញឡើងវិញដោយអ្នករុករកជនជាតិបារាំង លោក ហង់រី មូហូ (Henri Mouhot)ក្នុងឆ្នាំ១៨៦០។ លក្ខណៈភូមិសាស្ត្រ ខេត្តសៀមរាប ជាខេត្តមួយស្ថិតនៅតំបន់ពាយ័ព្យ នៃប្រទេសកម្ពុជា តាមបណ្តោយផ្លូវជាតិលេខ ៦ ដែលមានចំងាយប្រវែង ៣១៤ គ.ម ពីទីក្រុងភ្នំពេញ មានពំ្រប្រទល់ខាងកើតជាប់នឹងខេត្តកំពង់ធំ និងខេត្តព្រះវិហារ, ខាងលិចជាប់នឹងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ, ខាងជើងជាប់នឹងខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងខេត្តព្រះវិហារ, និងខាងត្បូងជាប់នឹងខេត្តបាត់ដំបង និងបឹងទន្លេសាប ។ ព្រំប្រទល់ជាប់បឹងទន្លេសាបមានប្រវែង ៨២ គ.ម ដែលស្ថិតនៅជាប់ស្រុកជីក្រែង, ស្រុកសូត្រនិគម, ស្រុកប្រាសាទបាគង, ស្រុកសៀមរាប, ស្រុកពួកនិងស្រុកក្រឡាញ់ ។ ស្របតាមលក្ខណៈភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់ និងនិយមនៃសីតុណ្ហភាព ការហួតហែង សំនើម ភាពរាំងស្ងួត និងជំនន់ យើងអាចបែងចែកតំបន់ទាំងនេះជាបីផ្នែកគឺ ផ្នែកខាងលើមាន ១៣ ឃុំ, ផ្នែកកណ្តាលមាន៦៩ឃុំ និងផ្នែកខាងក្រាមជាប់បឹងទន្លេសាបមាន ១៨ឃុំ។ តំបន់ខាងលើសំបូរទៅដោយព្រៃភ្នំមានសណ្ឋានដូចជាដីទូលឬខ្ពង់រាប ខ្វះខាតទឹកនិងជួបប្រទះគ្រោះរាំងស្ងួតញឹកញាប់ តំបន់កណ្តាលជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយ និងលំនៅឋានព្រមទាំងប្រាង្គប្រាសាទនានា និងតំបន់ក្រោមជាវាលទំនាបរងទឹកជំនន់រៀងរាល់ឆ្នាំ។ ជាតំបន់ជលវេគពេលណាមានភ្លៀងធ្លាក់ជន់លិចលង់ ពេលណាគ្មានភ្លៀងស្ងួតហួតហែង មានផ្ទៃក្រលាសរុបប្រមាណ ១២.០១៥ គ.ម២ ចែកចេញជា ១២ក្រុងស្រុក ១០០ឃុំ និង៩០៧ភូមិ ដោយមានប្រជាជនសរុប ៧៣៣.៨៨២ នាក់ ត្រូវជា ៦,០៩% នៃប្រជាជនសរុបទូទាំងប្រទេស។ មុខរបរសំខាន់នៃផ្នែកទាំងបីនេះមានភាពខុសៗគ្នាពោលគឺ៖ ក. ខាងលើធ្វើស្រូវចំការ និងរុករកអនុផលព្រៃឈើ ខ. កណ្តាលធ្វើស្រែនិងសេវាកម្មផ្សេងៗ គ. ខាងក្រោមធ្វើស្រែនិងចំការដំនាំតាមរដូវនិងប្រកបអាជីវកម្មនេសាទ។ ជាទូទៅខេត្តសៀមរាបមានចរិតជាតំបន់ជនបទ។ ប្រជាជនប្រមាណ ៧០% រស់នៅតាមទីជនបទឆ្ងាយពីក្រុងដែលផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្មជាអាជីព។ ប្រជាជនប្រមាណ ១៨% រស់នៅតាមតំបន់ជាប់បឹងទន្លេសាបផ្អែកលើអាជីវកម្មនេសាទនិងធ្វើចំការដំនាំផ្សេងៗ និង១២%ទៀតរស់នៅតាមទីប្រជុំជននិងក្រុងដែលមានមុខរបរពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរណ៍ និងបុគ្គលិករដ្ឋ។ ខេត្តសៀមរាបចែកចេញជា១២ស្រុក ១០០ឃុំ និង៩០៧ភូមិ[២][៣]៖ តំបន់ទេសចរណ៍ខេត្តសៀមរាប តាមប្រវត្តិសាស្ដ្រ ទឹកដីខេត្តសៀមរាបជាតំបន់រាជធានីរបស់ចក្រភពខ្មែរអំឡុងពីសតវត្សទី ១២ ដល់ ១៣។ ដោយសារមូលហេតុខាងលើនេះហើយទើបរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ននេះគេនៅឃើញមាន ប្រាសាទយ៉ាងច្រើនស្អេកស្កះតំរៀបគ្នានៅក្នុងទឺកដីដ៏បវរនៃខេត្តសៀមរាប។ ប្រាសាទទាំងឡាយនៅតំបន់អង្គរ ដែលមានឈ្មោះល្បីទូទាំងពិភពលោកគឺ ស្ថិតនៅប៉ែកពាយ័ព្យនៃ ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងខេត្តសៀមរាប ដែលគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃក្រលា ៦០០ គ.ម២។ សព្វថ្ងៃប្រាសាទចំនួនជាង១០០ត្រូវបានរកឃើញ។ ប្រាសាទទាំងឡាយ ត្រូវបានកសាងឡើងរវាងសតវត្សទី៩ និងទី១៣។ កម្មវិធីកសាងឥតឈប់ឈរត្រូវបានប្រកាន់ដោយព្រះរាជាខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ អាចប្រៀបធៀបបានទៅនឹងសំនង់ពីរ៉ាមីតដោយព្រះចៅផារ៉ាអុងក្នុង ប្រទេសអេហ្សីប។ ព្រះរាជាខ្មែរបានសាងសង់ប្រាសាទទាំងនេះ ដោយប្រើកំលាំងទាសករយ៉ាងច្រើន តាមការប៉ាន់ស្មាន ការធ្វើសំនង់ថ្មីនីមួយៗអាចប្រើមនុស្សប្រហែល ៧៥០.០០០នាក់ ក្នុងអំឡុងសតវត្សទី ១២ និង១៣។ ទោះបីជាបន្សល់ទុកនូវ ប្រាសាទជាច្រើនក៏ដោយ សព្វថ្ងៃនេះគឺមានភស្តុតាងបន្តិចបន្តួចចំពោះមនុស្សដែលរស់នៅថាប្រាកដជាទីក្រុងមួយដែលធំជាងគេនៅលើផែនដីនាពេលនោះ។ អ្នកដំនើរព័រទុយហ្គាល់ត្រូវបានគេជឿថាជាជនបស្ចឹមប្រទេសដំបូងគេដែលបានសំលឹងមិនដាក់ភ្នែកទៅលើភាពអស្ចារ្យនៃប្រាសាទអង្គរ នាពេលទស្សនាក្នុងអំឡុងសតវត្សទី១៦។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ កិត្តិយសធំបំផុតចំពោះការរកឃើញអង្គរបានធ្លាក់ទៅអ្នកភូមិសាស្ដ្រជនជាតិបារាំងឈ្មោះ ហង់រី មូហូត (Henri Mouhot) ដែលបានមកទស្សនាអង្គរឆ្នាំ១៨៦០ ដែលបានតំកល់ទុកនូវឯកសារនាទីក្រុងប៉ារីសក្រាយមរណភាពក្នុងឆ្នាំ១៨៦៨។ ក្នុងសតវត្សទី ១៩និង២០ បេសកកម្មរបស់បារាំងជាច្រើនបានមកទស្សនាប្រាសាទ និង ធ្វើការកាប់ឆ្ការសំអាតព្រៃពីប្រាសាទ ហើយដែលបានប្រមូលនូវឯកសារយ៉ាងច្រើនបំផុត។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩០៧ ប្រទេសថៃបានប្រគល់ទឹកដីអង្គរមកអោយខ្មែរគ្រប់គ្រងវិញ ហើយនៅក្នុងឆ្នាំនោះហើយដែលភ្ញៀវទេសចរបានមកទស្សនាជាលើកដំបូង។ ប្រសិនបើពេលមានកំនត់អ្នកទស្សនាអាចជ្រើសរើសតាមវង់តូចដែលរួមមានទីក្រុងរបស់ស្តេច គឺអង្គរធំដែលមានប្រាសាទជាច្រើន អង្គរវត្ត ស្រះស្រង់ និងរមណីយដ្ឋានជាច្រើនទៀត។ ការបន្តដំនើរទស្សនាទៅវង់ធំគេនឹងបានឃើញប្រាសាទមួយចំនួនផ្សេងទៀតនិងបារាយនៅសម័យអង្គរ។ ប្រសិនបើពេលវេលាអនុញ្ញាតិ ភ្ញៀវទេសចរអាចទស្សនាប្រាសាទល្បីឈ្មោះដូចជាបន្ទាយស្រី ឬបន្ទាយសំរ៉ែ ដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយពីប្រាសាទនៅតំបន់អង្គរបន្តិច។ ដោយសារមូលហេតុដូចខាងលើនេះហើយធ្វើអោយទឹកដីខេត្តសៀមរាបមានរមណីយដ្ឋានវប្បធម៌ និងធម្មជាតិមួយចំនួនដូចជាខាងក្រោម៖ ប្រាសាទអង្គរវត្ត[កែប្រែ] នៅលើផែនដីមានកន្លែងមិនច្រើនទេដែលអាចប្រកួតប្រជែងនឹងភាពត្រចះត្រចង់នៃប្រាសាទអង្គរវត្ត។ អង្គរវត្តគឺជាសំនង់ខាងសាសនាធំជាងគេនៅលើពិភពលោក។ ពិតហើយនេះជាអច្ឆរិយវត្ថុមួយនៃ ពិភពលោក។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានគេជឿថាប្រើជាប្រាសាទ និងជាផ្នូរសំរាប់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ នៅចំកណ្តាលចក្រភពខ្មែរនៅពាក់កណ្តាលទីមួយនៃសតវត្សទី១២។ អង្គរវត្តត្រូវបានថែរក្សាល្អបំផុតនៅក្នុងចំនោមប្រាសាទនៅសម័យអង្គរ។ ប្រាសាទផ្សេងៗទៀតនិងទីក្រុងដែលមានកំពែងព័ទ្ធជុំវិញអង្គរធំ មានន័យថាស្ថាបត្យកម្មខ្មែរទាក់ទងនឹងគំនិតនៃប្រាសាទភ្នំ។ ពេលកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តនៅដើមសតវត្សទី ១២ រឿងនេះត្រូវបានគេគិតយ៉ាងល្អិតល្អន់ តួប៉មកណ្តាលត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយកំពូល ៤។ កំពូលកណ្តាលតំនាងអោយភ្នំព្រះសុមេរុក្នុងរឿងទេវកថា ជាភ្នំពិសិទ្ធនៅចំកណ្តាលចក្រវាឡ ដែលជាលំនៅដ្ឋាននៃព្រះនរាយណ៍ (វិស្ណុ) ក្នុងសាសនាហិណ្ឌូ។ កំពូលទាំង៥ជានិមិត្តរូបនៃកំពូលទាំង៥របស់ភ្នំសុមេរុ។ វាពិបាកនឹងអធិប្បាយតាមពាក្យសំដីចំពោះភាពសំបើមនៃអង្គរវត្ត ប៉ុន្តែវាអាចពន្យល់ជាផ្នែកដោយការមើលទៅលើទំហំរួម។ ប្រាសាទត្រូវព័ទ្ធដោយទក្សិណទឹក ដែលដូចគ្នាទៅនឹងប៉មនៃទីក្រុងឡុង ដែលបានកសាងឡើងក្នុងពេលប្រហាក់ប្រហែលគ្នា មើលទៅមិនខុសគ្នាច្រើនទេទៅនឹងប្រលាយចំការ។ ទក្សិណទឹកមានទទឹង ១៩០ម និង បង្កើតបានជារាងចតុកោណកែង ១,៥គ.មx១,៣គ.ម។ គិតមើលទៅថាវាពិបាកចំពោះកំលាំងវាយប្រហារផ្សេងៗដែលមានការការពារដ៏មាំមួន។ ប៉ុន្តែទក្សិណគ្រាន់តែជានិមិត្តរូបនៃមហាសមុទ្រព័ទ្ធជុំវិញពិភពលោកនៃប្រាសាទក្នុងសាសនាហិណ្ឌូជាជាងប្រើជាកំពែងការពារ។ របងព័ទ្ធជុំវិញនៅមាត់ទក្សិណខាងក្នុងចតុកោណដែងមានទំហំ១០២៥មx៨០០ម មានក្លោងទ្វារមួយនៅផ្នែកជ្រុងនិមួយៗ។ ប៉ុន្តែវាខុសប្រក្រតីចំពោះឥទ្ធិពលសំខាន់នៃសាសនាហិណ្ឌូនៃប្រាសាទសម័យអង្គរ។ ច្រកចូលសំខាន់បែរមុខទៅទិសខាងលិច។ ក្លោងទ្វារចូលនេះគឺតុបតែងដោយរោងទងគឺទទឹង២៣៥មដែលមានទ្វារ៣។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ រតនសម្បត្តិដ៏ឆ្នើមបំផុតរបស់ប្រាសាទគឺមានក្បាច់ចំលាក់រាប២គមនៅជុំវិញជញ្ជាំងរោងថែវខាងក្រៅដែលមានចំលាក់ទេវតានិងអប្សរារាប់រយ។ ចំលាក់សាំញ៉ាំនៅតាមរោងថែវប្រាប់នូវរឿងផ្សេងៗដូចជា ព្រះនរាយណ៍ ជ័យជំនះរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២នៅលើសមរភូមិ។ បរិវេណគ្របដណ្តប់ដោយផ្ទៃដី៨១ហិចតា។ ប្រាសាទបាយ័ន[កែប្រែ] ប្រាសាទភ្នំមួយនេះមានទីតាំងនៅកណ្តាលទីក្រុងអង្គរធំ ហើយត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ដែលសាងសង់ប្រកបទៅដោយក្បាច់រំលេចឡើងជារាងសាជីជ្រុង មានផ្លូវចូលពីខាងកើត និងមានចំនួន៣ជាន់ទៀតផង។ ចេតិយធំដែលស្ថិតនៅចំកណ្តាលនៃតួប្រាសាទទាំងមូលត្រូវបានឡោមព័ទ្ធដោយកំពូលប្រាសាទតូចៗចំនួន ៥៤ប្រាសាទ ដែលមានមុខធំៗតំនាងអោយមុខរបស់ លោកេស្វរៈ តែរូបចំលាក់ទាំងអស់នោះមានលក្ខណៈពិសេសដូចទៅនឹងមុខរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧　ដែរ។ រូបចំលាក់ទាំងអស់បែរមុខទៅគ្រប់ទិសធំៗទាំងបួន ទោះបីជាអ្នកស្ថិតនៅកន្លែងណានៃតួប្រាសាទក៏ដោយ ក៏អ្នកស្ថិតនៅក្រោមក្រសែភ្នែក និងទឹកមុខញញឹមប៉ប្រឹមមិនចេះរីងស្ងួតរបស់អ្នកទាំងនោះដែរ។ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧គឺផ្ទុយពីបុព្វការីជនរបស់ព្រះអង្គ ដែលគោរពអាទិទេពនៃសាសនាហិណ្ឌូ គឺព្រះសេវៈ និងព្រះវិស្ណុ។ ព្រះអង្គបានជ្រើសយកពុទ្ធសាសនាមហាយានធ្វើជាសាសនារបស់ព្រះនគរ។ ប្រាសាទបាយ័នមានទីតាំងនៅដាច់ចេញពីប្រាសាទនានានៃបរិវេណអង្គរ។ ប្រាសាទតាកែវ[កែប្រែ] ប្រាសាទនេះគឺជាលទ្ធផលផ្លែផ្កាមួយ ក្រោមការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ នាសតវត្សទី១០ ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រះសិវៈ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានស្ថាបនាឡើងជារាងសាជីដែលមាន៥ដំនាក់ និងមានកំពស់២០ម៉ែត្រប៉ុន្តែជាអកុសលប្រាសាទតាកែវមួយនេះមិនបានសាងសង់រួចរាល់ជាស្ថាពរនោះទេ។ ស្រះស្រង់[កែប្រែ] ស្រះស្រង់គឺជា ស្រះមួយដែលសាងសង់សំរាប់ព្រះរាជា និងមានទីតាំងនៅទល់មុខខ្លោងទ្វារខាងកើតនៃប្រាសាទបន្ទាយក្តី។ បើតាមដឹង ស្រះនេះគឺជាកន្លែងសំរាប់ព្រះរាជាស្រង់ទឹក។ ប្រាសាទបាពួន[កែប្រែ] ប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយព្រះបាទឧទយាទិត្យវរ្ម័នទី២ និងជាស្ថាបត្យកម្មដែលទ្រុឌទ្រោមជាងគេក្នុងចំនោមប្រាសាទនៅបរិវេណអង្គរ។ វាគឺជាប្រាសាទដែលបង្ហាញពីភាពដ៏សម្បើមអស្ចារ្យមួយក្នុងចំនោមប្រាសាទចាស់ៗដែលនៅសេសសល់។ ប្រាសាទភ្នំមួយនេះគឺសាងសង់ឡើង ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រះសិវៈ តែចំពោះរូបចំលាក់ជាច្រើនត្រូវបានគេមើលឃើញថា បានបង្ហាញពីហេតុការណ៍ចម្បាំងរបស់ព្រះវិស្ណុ។ ហើយប្រាសាទនេះត្រូវបានគេកំពុងស្ថាបនាអោយដូចដើមឡើងវិញផងដែរ។ ប្រាសាទប្រែរូប[កែប្រែ] ប្រាសាទនេះសាងសង់ឡើងនៅក្នុងសតវត្សទី១០ដោយព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២។ នៅក្នុងការស្ថាបនានេះយើងអាចឃើញបន្ទប់ធំវែងៗ ដែលជាបន្ទប់យ៉ាងសាមញ្ញបំផុតជាមួយនឹងច្រកចូលតូចៗបន្តបន្ទាប់ជាច្រើន។ ប្រែរូបគឺមានន័យថាក្រលាខ្លួនហើយប្រជាជនខ្មែរមានជំនឿថា ប្រាសាទនេះគឺជាបូជនីយដ្ឋានសំរាប់បញ្ចុះសព។ ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត[កែប្រែ] បានសាងសង់ឡើងនៅសតវត្សទី១០ផងដែរដោយព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២។ ប្រាសាទនេះស្ថិតនៅលើកូនកោះតូចមួយនៅចំកណ្តាលភាគខាងកើតបារាយណ៍។ ហើយមានលក្ខណៈជាប្រាសាទភ្នំ តែយើងអាចទៅកាន់កោះនោះបានតែដោយសារទូកប៉ុណ្ណោះ។ ដោយយោងទៅលើសិលាចារឹកដែលនៅជិតៗនោះ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថាព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័នទី២សាងសង់ប្រាសាទនេះឡើងដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះមាតាបិតារបស់ព្រះអង្គ។

About Me

Belum ada tanggapan untuk "ខេត្តសៀមរាប លំអិត- Siem Reap Province detail"

Post a Comment